Yurtdışından tekne getirmek, deniz tutkunları için heyecan verici bir süreç olabilir. Ancak bu süreç, doğru planlama ve detaylı bir araştırma gerektirir. Gümrük işlemleri, nakliye maliyetleri, yasal prosedürler ve vergi düzenlemeleri gibi pek çok faktör bu sürecin önemli birer parçasıdır. Bu yazıda, yurtdışından tekne getirme sürecinde dikkat edilmesi gereken noktaları adım adım ele alacağız.
1. Doğru Tekneyi Seçmek
Yurtdışından tekne getirirken ilk adım, ihtiyaçlarınıza ve bütçenize uygun bir tekne bulmaktır.
- İhtiyaçlarınızı Belirleyin: Tekneyi hangi amaçla kullanacağınızı belirleyin. Günlük geziler, balıkçılık, uzun mesafeli seyir veya özel etkinlikler için mi kullanacaksınız?
- Araştırma Yapın: Tekne satın almayı düşündüğünüz ülkenin piyasasını detaylı bir şekilde araştırın. Avrupa, Amerika ve Uzak Doğu, farklı tekne türleri ve fiyat aralıkları sunar.
- Yeni mi, İkinci El mi? Yeni tekneler genellikle garanti kapsamında olurken, ikinci el teknelerde bakım ve geçmiş kontrollerine dikkat edilmelidir.
Broker ile Çalışmanın Avantajları
Bir tekne brokeri ile çalışmak, doğru tekneyi bulma sürecini hızlandırabilir. Broker, piyasa bilgisi sayesinde bütçenize uygun tekneler bulmanıza yardımcı olur ve tüm yasal süreçleri sizin için yönetebilir.
2. Yurtdışından Tekne Alımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Fiyat ve Anlaşma Süreci
- Pazarlık Yapın: Yurtdışında teknelerin fiyatı, pazarlıkla daha uygun seviyelere çekilebilir. Ancak bu süreci yerel piyasa dinamiklerini bilen biriyle yürütmek avantaj sağlar.
- Ek Maliyetleri Hesaplayın: Alım maliyetinin yanı sıra nakliye, sigorta, gümrük vergileri ve yasal harçları da bütçenize dahil edin.
Teknik İnceleme ve Ekspertiz
Tekne satın almadan önce mutlaka teknik bir inceleme yaptırın. Bu süreç, teknenin motor durumu, gövde sağlamlığı, elektronik donanımları ve diğer ekipmanlarının değerlendirilmesini içerir. Ekspertiz raporu, satın alma kararınızı desteklemek için önemli bir belgedir.
3. Gümrük İşlemleri ve Vergiler
Tekneyi yurtdışından getirirken gümrük işlemleri ve vergi düzenlemeleri önemli bir yer tutar. Türkiye’de bu süreçte uyulması gereken kurallar şu şekildedir:
Gümrük Vergisi
Yurtdışından getirilen teknelerde gümrük vergisi alınır. Vergi oranı, teknenin değeri ve yaşı gibi faktörlere göre değişebilir.
Katma Değer Vergisi (KDV)
Tekne, Türkiye’de Türk Bayraklı olarak kullanılacaksa bayrak geçiş işlemlerinin tamamlanabilmesi için Türkiye’de KDV’sinin ödenmesi gereklidir. KDV oranları şuan için %20 civarındadır ancak bu oran değişiklik gösterebilir. 2024 yılının başında yabancı bayraklı teknelerin Türk bayrağına geçişine yönelik uygulama tamamen sonlandırıldı. Yani bu yazının yayınlandığı tarihte vergi ödemeyi kabul etseniz bile teknenize Türk Bayrağı çekme ihtimaliniz olmayabileceğini bilmelisiniz. Ancak, Bakan Uraloğlu’nun o dönemki açıklaması “Türk bayrağına geçiş işlemlerine ilişkin başvurular ithalat mevzuatı uyarınca, gerekli şartların sağlanması koşuluyla, İthalat Rejimi Kararı 7’nci maddesi kapsamında Bakanlığımızca ayrıca değerlendirilmektedir.” olduğundan yine de şansınızı deneyebilirsiniz.
Geçici İthalat Seçeneği
Yabancı bayraklı tekneler için “geçici ithalat” seçeneği değerlendirilebilir. Bu durumda, tekne belirli bir süreyle (5+5 yıl) Türkiye’de kullanılabilir.
Gümrük Evrakları
Gümrük işlemleri için gerekli olan belgeler:
- Satış faturası (Bill of Sale-BOS) veya sözleşmesi (Memorandum of Agreement-MOA)
- Survey (ekspertiz) raporu
- Teknenin teknik özelliklerini gösteren belgeler (örneğin, CE belgesi)
- Gümrük beyannamesi
4. Tekne Nakliyesi ve Lojistik
Teknenin yurtdışından Türkiye’ye taşınması, profesyonel bir nakliye süreci gerektirir. Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenler:
Nakliye Yöntemleri
- Deniz Yolu: Tekne, başka bir gemi ile taşınabilir. Bu yöntem, büyük tekneler için uygundur.
- Karayolu: Özellikle küçük tekneler için uygun bir nakliye seçeneğidir. Ancak, karayolu taşımasında yol izinleri alınması gerekebilir.
Nakliye Sigortası
Nakliye sırasında oluşabilecek zararlar için sigorta yaptırmak önemlidir. Sigorta, teknenin taşınması sırasında oluşabilecek riskleri minimize eder.
Gümrük Noktasına Teslim
Nakliye şirketi, tekneyi belirttiğiniz liman veya gümrük noktasına teslim eder. Burada, gümrük işlemleri tamamlanarak tekne sahibine teslim edilir.
5. Bayrak ve Ruhsat İşlemleri
Türkiye’de kullanılacak tekneler için bayrak ve ruhsat işlemlerinin durumuna göre belirli yasal düzenlemelere uyulması gereklidir. Yabancı bayraklı tekneler de Türk sularında belirli süreler dahilinde kullanılabilir; bu nedenle bayrak değişikliği her zaman zorunlu değildir. İşte bu süreci doğru yönetmek için bilmeniz gerekenler:
Türk Bayrağına Geçiş
Eğer tekne Türk sularında sürekli kullanılacaksa veya sahibi teknenin yerli bayrağa geçmesini talep ediyorsa, yerli bayrak işlemleri tamamlanmalıdır. Türk bayrağına geçiş işlemleri için Liman Başkanlığı’na başvurulur. Bu süreçte aşağıdaki belgeler istenir:
- Teknenin mevcut ruhsatı veya tescil belgeleri
- Tekne ve motor/motorların fotoğrafları
- Satış sözleşmesi veya fatura
- Sahiplik belgesi
- Liman başkanlığından bir memurun fiziki muayene sonrası onayı
Ancak yabancı bayraklı bir tekne, Türk sularında geçici ithalat kapsamında kullanılabilir ve belirli şartlar altında yabancı bayrak taşımasına izin verilir. Süreklilik gerektiren durumlarda yerli bayrak geçişi değerlendirilmelidir.
Transitlog Düzenlemesi
Tüm teknelerin Türk sularında seyir yapabilmesi için Transitlog Belgesi düzenlenmesi zorunludur. Bu belge, teknenin hareket rotasını ve denizdeki seyrini belgelemek için kullanılır. Transitlog işlemleri, Liman Başkanlıkları veya yetkilendirilmiş acenteler aracılığıyla yapılır.
Transitlog düzenlenirken genellikle şu bilgiler talep edilir:
- Tekne bilgileri (boyut, tonaj, bayrak bilgisi)
- Kaptan ve mürettebat bilgileri (varsa)
- Limanlar arasında planlanan seyir bilgileri
Denize Elverişlilik Belgesi
Denize elverişlilik belgesi yalnızca ticari tekneler ve gemiler için zorunlu bir belgedir. Özel kullanım amaçlı gezi tekneleri için bu belge talep edilmez. Ancak özel teknelerin düzenli bakımlarının ve sigortalarının yapılmış olması beklenir.
Sigorta
Türkiye’deki denizcilik yasalarına göre, Türk veya yabancı bayraklı fark etmeksizin tüm teknelerin sigorta yaptırması yasal bir zorunluluktur. Sigorta poliçesi, tekneyi olası kaza, batma, çalınma gibi risklere karşı korur. Ayrıca bazı marinalar, teknelerin sigortalı olmasını bağlama şartı olarak talep edebilir.
6. Yatırım ve Vergi Avantajları
Yurtdışından tekne getirmek, bazı durumlarda yerel bir tekneden daha ekonomik olabilir. Örneğin:
- Daha uygun fiyatlı tekneler bulabilirsiniz.
- Yabancı bayraklı tekneler, belirli süreyle Türkiye’de vergiden muaf kullanılabilir.
- Avrupa ülkelerinde ikinci el tekneler genellikle daha geniş seçenekler ve daha düşük fiyatlar sunar.
7. Profesyonel Destek Almanın Önemi
Yurtdışından tekne getirme süreci karmaşık olabilir. Bu nedenle profesyonel bir broker veya gümrük danışmanıyla çalışmak süreci kolaylaştırır:
- Gümrük ve Vergi Yönetimi: Profesyonel destek, yasal prosedürleri doğru bir şekilde yönetmenizi sağlar.
- Teknik Destek: Tekne seçiminden surveye kadar süreçte doğru kararlar almanıza yardımcı olur.
- Nakliye ve Ruhsat İşlemleri: Nakliye ve bayrak değişimi işlemlerinde süreci hızlandırır.
Yurtdışından tekne getirmek, doğru adımlar atıldığında oldukça avantajlı bir süreç olabilir. Ancak bu süreçte, yasal prosedürler, gümrük işlemleri, nakliye ve ruhsat işlemleri gibi konulara dikkat edilmelidir. Profesyonel bir broker ile çalışarak hem zamandan tasarruf edebilir hem de süreçte karşılaşabileceğiniz zorlukları kolayca aşabilirsiniz. Doğru planlama ile hayalinizdeki tekneyi yurtdışından getirmek, keyifli bir denizcilik deneyimi için harika bir başlangıç olabilir.